Historia okolicznych terenów sięga czasów prasłowiańskich. Najstarsze ślady osadnictwa pochodzą z epoki neolitu. Badania archeologiczne w sąsiednim Przespolewie przyniosły odkrycie unikalnego grobu kultury ceramiki sznurowej. Osadę i cmentarzysko ciałopalne kultury przeworskiej odkryto w pobliskim Marcjanowie. W okresie rzymskim przebiegał przez te okolice szlak bursztynowy. W średniowieczu z wyprawy na Kalisz wracali przez te tereny Krzyżacy, którzy splądrowali Turek i Władysławów, a których pokonał 27 września1331 roku pod Płowcami, król – Władysław Łokietek. Trudno jest ustalić dokładny czas i okoliczności powstania naszej miejscowości. Najstarszym znanym dokumentem, w którym pojawia się Stanisława, jest akt urodzenia Katarzyny Piorunowskiej z 25 października 1854 roku. Nazwa wsi ulegała zmianom. Już w 1856 w aktach parafialnych pojawia się Stanisławowo, a w 1857 – Stanisławów. Nazwy te funkcjonują w księgach kościelnych naprzemiennie. Pierwszy znany świecki dokument – Plan dóbr Skarżyn z 1867 roku uwzględnia wieś jako Kolonia Stanisława. Być może reforma administracyjna cara Aleksandra II z dnia 1 stycznia tego roku usankcjonowała miejscowość jako odrębną i nadała jej taką nazwę. Mapa guberni kaliskiej z 1912 roku wydana w języku rosyjskim nadaje wsi nazwę – Stanisławow. Polska mapa Wojskowego Instytutu Geograficznego z 1930 roku nazywa wieś – Stanisława. Nazwa ta, według relacji mieszkańców, ma się wywodzić od imienia córki dziedzica Skarżyna. Północną część wsi nazywano również Brzozowiem.
Miejscowość, zanim uzyskała swą odrębność, wchodziła w skład majątku Skarżyn. Dobra te istniały już w średniowieczu jako Skarżyno. Wieś składa się wówczas ze Skarżyna Major (dużego) i Skarżyna Minor (małego), a także dwóch folwarków: Skarżynka i Andrzejowa. Nazwa pochodziła od właścicieli majątku - rodu Skarżyńskich, którzy byli właścicielami tych dóbr do połowy XVII wieku. Wśród kolejnych znalazła się rodzina Wierusz-Kowalskich. Wybitnym potomkiem tego rodu był znany malarz Alfred Jan Maksymilian Wierusz-Kowalski. W drugiej połowie XVIII wieku dobra Skarżyn należały do Macieja Zabłockiego, skarbnika sieradzkiego, wojskiego mniejszego sieradzkiego i konsyliarza konfederacji barskiej województwa sieradzkiego. W lokalnej historii zapisał się tym, że na swoich dobrach w Czachulcu około 1781 roku osadził pierwszych kolonistów niemieckich. Jego synowie Andrzej i Ignacy osiedlili kolejnych w latach 1795-1796. Po Zabłockich majątek Skarżyn należał do: Markowskiego, Bojakiewicza, Frenkla i Janickiego. Dwaj ostatni rozprzedali majątek. Zabudowania dworskie w Skarżynie i przyległe grunty na początku XX wieku kupił Franciszek Karkusiński.
Do upadku Pierwszej Rzeczpospolitej okoliczne ziemie należały do arcybiskupów gnieźnieńskich. Po drugim rozbiorze, w 1793 roku zostały włączone do Prus Południowych. Na mocy Pokoju w Tylży w 1807 roku powstało Księstwo Warszawskie, które swym zasięgiem objęło owe tereny, znajdujące się wówczas w powiecie warckim, w departamencie kaliskim. Po upadku Napoleona, na Kongresie Wiedeńskim w 1815 roku ziemie te włączono do Królestwa Polskiego, zależnego od Rosji przez unię personalną. Do 1837 roku było tu województwo kaliskie, potem gubernia kaliska, a od 1845 roku gubernia warszawska. Po wybuchu Powstania Styczniowego w 1863 roku, Rząd Narodowy przywrócił polski podział administracyjny. Okolica ponownie weszła w skład województwa kaliskiego. Niedługo po upadku powstania, 1 stycznia 1867 roku, car Aleksander II wprowadził reformę administracyjną, która przywróciła gubernię kaliską i ustanowiła powiat turecki. Jego częścią stała się nowo utworzona gmina Skarżyn. Wybuch I wojny światowej w 1914 roku spowodował wycofanie się wojsk rosyjskich oraz okupację niemiecką. Niemcy połączyli powiat turecki z kaliskim i utworzyli jeden obwód z siedzibą władz w Kaliszu. Po odzyskaniu niepodległości, na mocy Konstytucji z 17 marca 1921 roku, nastąpił trójszczeblowy podział administracyjny kraju. Powiat turecki wszedł w skład województwa łódzkiego. Gmina Skarżyn była jedną z najmniejszych gmin w powiecie, składała się z 11 gromad: Małgów, Kolonia Małgów, Kolonia Skarżyn, Będziechów, Skarżyn, Marcjanów, Czachulec Stary, Czachulec Nowy, Miłaczew, Miłaczewek, i Młyny Miłaczewskie. Stanisława razem z Zaciszem i Skarżynem tworzyły gromadę Skarżyn. Z dniem 1 października 1937 roku Gmina Skarżyn przestała istnieć, a Stanisława weszła w skład gminy Kowale Pańskie. 1 kwietnia 1938 roku obszar wschodniej Wielkopolski włączono do województwa poznańskiego. W wyniku II wojny światowej, która rozpoczęła się 1 września 1939 roku, ziemie te stały się częścią Trzeciej Rzeszy. Początkowo należały do Reichsgau Posen, a potem Reichsgau Wartheland. W 1945 roku podział administracyjny kraju powrócił do stanu sprzed wybuchu wojny. Stanisława do 1954 roku należała do gminy Kowale Pańskie, w powiecie tureckim, w województwie poznańskim. Następnie wprowadzono gromady, które zastąpiły gminy. Utworzono sołectwo Stanisława z wiosek: Stanisława oraz Zacisze, podlegające najpierw gromadzie Skarżyn, a później Tokary. Późniejsza reforma administracyjna, przywracająca gminy w 1972 roku, powołała do życia gminę Kawęczyn z siedzibą w Kowalach Pańskich. W 1975 roku gmina weszła w skład nowego województwa konińskiego. Sołectwo Stanisława należało do tej gminy, aż do swojego rozwiązania około 1975 roku. W końcu 1989 roku odtworzono sołectwo, ale już bez wsi Zacisze. Do dnia dzisiejszego podlega ono gminie Kawęczyn, która w międzyczasie przeniosła swą siedzibę do wsi Kawęczyn i obecnie należy do województwa wielkopolskiego.
Źródło: "Stanisława" Sylwester Dzikowski
Fotografie ze zbiorów prywatnych
Komentarze
Nie ma jeszcze komentarzy
Dodaj komentarz
UWAGA! Dodawanie komentarzy tylko dla zarejestrowanych użytkowników. ZALOGUJ SIĘ | ZAREJESTRUJ SIĘ